वाणिज्य बैंकहरूले कात्तिक महिनाका लागि ब्याजदर घटाए: निक्षेपकर्ताका लागि अर्थ र प्रभावको विश्लेषण
Author
Dipesh Ghimire
नेपालका वाणिज्य बैंकहरूले कात्तिक २०८१ का लागि व्यक्तिगत र संस्थागत मुद्दति निक्षेपमा ब्याजदर घटाएको सूचना सार्वजनिक गरेका छन्। ब्याजदरमा आएको यस गिरावटले व्यक्तिगत र संस्थागत निक्षेपकर्ताहरूमा प्रत्यक्ष असर पार्नेछ। यस समाचारमा बैंकहरूको ब्याजदर परिवर्तन, गिरावटको कारण, निक्षेपकर्तामा पर्न सक्ने असर, र बैंकिङ क्षेत्रको भावी अवस्था जस्ता बुँदाहरूमा आधारित विश्लेषण गरिएको छ।
१. ब्याजदरमा आएको परिवर्तन
२० वटा वाणिज्य बैंकहरूको व्यक्तिगत मुद्दति निक्षेपमा औसत ब्याजदर असोजमा ६.३९८ प्रतिशत रहेको थियो। कात्तिकमा यो घटेर ६.१८७ प्रतिशतमा पुगेको छ।
औसत रूपमा, ब्याजदरमा ०.२१० प्रतिशतविन्दुको कमी आएको छ। यस्तै, संस्थागत मुद्दति निक्षेपमा औसत ब्याजदर ५.१०२ प्रतिशतबाट घटेर ४.९१७ प्रतिशत पुगेको छ।
ब्याजदर घटाउने प्रमुख बैंकहरूमा सिटिजन्स बैंक र हिमालयन बैंक रहेका छन्, जसले क्रमशः ०.७५ प्रतिशतविन्दुले ब्याजदर घटाएका छन्।
अर्कोतर्फ, सानिमा बैंकले ब्याजदर ०.२५ प्रतिशतविन्दुले बढाएको छ, जसले यस बैंकलाई निक्षेपकर्ताका लागि आकर्षक विकल्प बनाएको छ।
२. बैंकहरूको ब्याजदर घटाउने कारण
बैंकहरूले ब्याजदर घटाउनुको एक प्रमुख कारण तरलता व्यवस्थापनमा मद्दत गर्नु हो। यो रणनीति बैंकहरूले आफ्नो लागत घटाउने उद्देश्यका लागि अवलम्बन गर्ने गरेका छन्।
नेपाल राष्ट्र बैंकको मौद्रिक नीतिसँग मेल राख्दै, ब्याजदर घटाउँदा बैंकहरूले ऋणको मागको कमी तथा बजारको तरलतालाई ध्यानमा राख्ने प्रयास गरेका छन्।
अर्को सम्भावित कारण आर्थिक स्थायित्व कायम राख्नको लागि बैंकहरूबीचको प्रतिस्पर्धा हो। बैंकहरूले निक्षेपको लागत घटाएर वित्तीय स्थायित्व बढाउने प्रयास गरिरहेका छन्।
३. निक्षेपकर्तामा पर्न सक्ने असर
ब्याजदर घटेसँगै व्यक्तिगत निक्षेपकर्ताले आफ्नो बचतमा कम प्रतिफल पाउनेछन्। विशेष गरी साना बचतकर्ताहरूका लागि यो परिवर्तनले प्रतिफल घटाउन सक्छ।
संस्थागत निक्षेपकर्ताहरूमा पनि कम ब्याजदरको प्रभाव पर्न सक्नेछ, जसले कम्पनीहरूको तरलता व्यवस्थापनमा असर पुर्याउन सक्छ।
कम ब्याजदरले निक्षेपकर्तालाई उच्च ब्याजदर दिने बैंकहरूको खोजीमा प्रेरित गर्नेछ, जसले गर्दा माछापुच्छ्रे बैंक र सानिमा बैंक जस्ता बैंकहरूको प्रतिस्पर्धात्मक लाभ बढ्नेछ।
ब्याजदर घटेसँगै, केही निक्षेपकर्ताहरूले सम्भवतः अन्य लगानीका अवसरहरूमा आफ्ना कोषहरू पुन: लगानी गर्ने सम्भावना पनि रहेको छ।
४. व्यावसायिक बैंकहरूको रणनीति
बैंकहरूले ब्याजदर घटाएर नयाँ निक्षेपकर्तालाई आकर्षित गर्ने रणनीति अपनाइरहेका छन्, तर यो रणनीति विशेष गरी तरलता व्यवस्थापन र लागत घटाउनमा लक्षित छ।
यसका अतिरिक्त, बैंकहरूले निक्षेपकर्ताहरूलाई बचतको आकर्षण घटाए पनि ऋणको माग बढाउनको लागि सस्तो स्रोतको व्यवस्था गर्नसक्छन्।
वाणिज्य बैंकहरूले नेपाल राष्ट्र बैंकको नीतिलाई समर्थन गर्दै यस किसिमको रणनीति लिएका छन्, जसले गर्दा भविष्यमा बैंकिङ क्षेत्रलाई अझ स्थिर बनाउन मद्दत पुग्न सक्छ।
५. बैंकिङ क्षेत्रको भावी अवस्था
ब्याजदर घट्दा व्यक्तिगत तथा संस्थागत निक्षेपको मागमा कमी आउन सक्छ, जसले बैंकहरूलाई उधारो बजारमा ध्यान दिन प्रेरित गर्न सक्छ। यसले बैंकहरूबीचको प्रतिस्पर्धालाई अझ तीव्र बनाउनेछ।
यस घटनाले बैंकहरूलाई नयाँ वित्तीय उत्पादनहरू तथा सेवाहरूमा ध्यान केन्द्रित गराउन सक्छ, जस्तै बचत खाताहरू, साना व्यवसायका लागि उधारो सुविधा, र अनलाइन सेवाहरू।
ब्याजदर घटाउनाले बैंकहरूले निक्षेपकर्ताको चासोलाई कायम राख्न अन्य विधिहरूको खोजी गर्नेछन्, जस्तै विभिन्न बचत योजना, नगद पुरस्कार, वा साना बचतकर्ताहरूको लागि विशेष कार्यक्रमहरू।
६. निक्षेपकर्ताहरूका लागि सुझाव
ब्याजदर घटेपछि व्यक्तिगत र संस्थागत निक्षेपकर्ताहरूले अन्य बैंकहरूको प्रस्तावहरूलाई समीक्षा गर्नुपर्छ र आफ्नो बचतमा उच्च प्रतिफल प्राप्त गर्न प्रयास गर्नुपर्छ।
आफ्नो बचतलाई सन्तुलित राख्नको लागि, विविध प्रकारका बचत योजनाहरूमा लगानी गरेर जोखिम घटाउन सकिन्छ।
यसबाहेक, साना बचतकर्ताहरूले पनि नयाँ वित्तीय उत्पादनहरूको बारेमा जानकारी राख्नुपर्छ र आफ्नो जोखिम प्रबन्धन रणनीतिलाई समायोजन गर्नुपर्छ।
वाणिज्य बैंकहरूले कात्तिक महिनाका लागि ब्याजदर घटाएसँगै व्यक्तिगत र संस्थागत निक्षेपकर्ताहरूले अलिक कम प्रतिफल पाउनेछन्। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउने रणनीति आफ्नो तरलता व्यवस्थापन तथा लागत घटाउनका लागि अपनाएका छन्। यो घटनाले बैंकिङ क्षेत्रलाई प्रतिस्पर्धात्मक बनाउन सक्छ भने, निक्षेपकर्ताहरूले पनि आफ्नो बचतको सन्दर्भमा नयाँ विकल्पहरूको खोजी गर्नुपर्ने देखिन्छ।
भविष्यमा, बैंकहरूले विभिन्न रणनीति अपनाएर आफ्नो तरलता व्यवस्थापनलाई अझ मजबुत बनाउँदै, लगानीकर्तालाई आकर्षित गर्ने प्रयास गर्नेछन्। यस घटनाले नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा नयाँ प्रकारका वित्तीय उत्पादनहरूको विकास र निक्षेपकर्तालाई आकर्षित गर्ने प्रवृत्तिमा पनि परिवर्तन ल्याउन सक्नेछ।
