नेपालले चीनबाट १ खर्ब ६० अर्ब ५४ करोड रुपैयाँ बराबरको वस्तु आयात, रेडिमेड गार्मेन्ट्स अग्रस्थानमा

काठमाडौं - चालू आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पहिलो छ महिनामा नेपालले चीनबाट १ खर्ब ६० अर्ब ५४ करोड रुपैयाँ बराबरको वस्तु आयात गरेको छ। भन्सार विभागको तथ्यांकअनुसार, नेपालले आयात गर्ने प्रमुख वस्तुहरूमध्ये रेडिमेड गार्मेन्ट्स पहिलो स्थानमा रहेको छ, जसको कुल आयात १५ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ पुगेको छ।

चीनबाट नेपालले मुख्य रूपमा के-के वस्तु आयात गर्छ?

चीनबाट नेपालले आयात गर्ने वस्तुहरूलाई उद्योग, निर्माण, कृषि, टेक्नोलोजी, औषधि तथा उपभोक्ता सामग्री जस्ता विभिन्न वर्गमा बाँड्न सकिन्छ।

१. उद्योग तथा निर्माण सामग्री

नेपालले चीनबाट ठूलो मात्रामा निर्माण र उद्योगमा आवश्यक कच्चा पदार्थ तथा सामग्री आयात गर्ने गरेको छ। यसमा निम्न वस्तुहरू प्रमुख छन्:

• दूरसञ्चार उपकरण तथा पार्ट्स - १४ अर्ब ८२ करोड रुपैयाँ

• अन्य मेसिनरी तथा पार्ट्स - १० अर्ब ६३ करोड रुपैयाँ

• इलेक्ट्रिकल गुड्स (विद्युतीय सामग्री) - ९ अर्ब १६ करोड रुपैयाँ

• रासायनिक मल (केमिकल फर्टिलाइजर) - ४ अर्ब ६४ करोड रुपैयाँ

• स्टील रोड तथा सिट (फूलाम सामग्री) - १ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ

२. टेक्नोलोजी तथा इलेक्ट्रोनिक्स

• कम्प्युटर तथा यसको पार्ट्स - ६ अर्ब ४२ करोड रुपैयाँ

• स्मार्ट कार्ड्स (सिम कार्ड, आइडी कार्ड आदि) - १ अर्ब ३ करोड रुपैयाँ

• भिडियो टेलिभिजन तथा पार्ट्स - १ अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ

• सोलार प्यानल - ४४ करोड ९३ लाख रुपैयाँ

३. कृषि तथा खाद्य सामग्री

नेपालले चीनबाट केही महत्वपूर्ण कृषि सामग्री तथा खाद्य वस्तुहरू आयात गर्ने गरेको छ।

• लसुन (Garlic) - ६ अर्ब १८ करोड रुपैयाँ

• स्याउ (Apple) - ३ अर्ब ५१ करोड रुपैयाँ

• गहुँजन्य उत्पादन (Wheat Products) - १० करोड २२ लाख रुपैयाँ

• चाउचाउ बनाउन प्रयोग हुने स्वाद तथा मसलाजन्य सामग्री (Seasoning Powder & Flavour for Instant Noodles) - ३८ करोड रुपैयाँ

४. औषधिजन्य तथा स्वास्थ्य सामग्री

• औषधि (Medicine) - १ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँ

• चिकित्सा उपकरण तथा उपकरण (Medical Equipment & Tools) - १ अर्ब ७० करोड रुपैयाँ

५. उपभोक्ता सामग्री तथा फेसन वस्तुहरू

• रेडिमेड गार्मेन्ट्स (Ready-made Garments) - १५ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ

• जूत्ता तथा चप्पल (Shoes and Sandals) - ४ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँ

• कस्मेटिक सामग्री (Cosmetic Goods) - १ अर्ब ५ करोड रुपैयाँ

• कपडा (Textiles) - ९ अर्ब ८४ करोड रुपैयाँ

नेपालले किन चीनबाट यति धेरै आयात गर्छ?

नेपालले चीनबाट आयात गर्ने मुख्य कारणहरू निम्नानुसार छन्:

✅ कम मूल्य र उच्च गुणस्तर - चीनमा उत्पादन हुने वस्तुहरू तुलनात्मक रूपमा सस्ता छन्। नेपालका व्यापारीहरू चीनबाट कम लागतमा सामान ल्याएर लाभदायक रूपमा बेच्न सक्छन्।

✅ भौगोलिक नजिकाइ - चीन र नेपालबीच सिधा भू-सीमा जोडिएको छ। रेलमार्ग, सडकमार्ग तथा हवाई मार्गबाट आयात गर्न सहज भएको छ।

✅ नेपालको औद्योगिक क्षमता सीमित - नेपालमा उत्पादन प्रणाली कम विकसित भएकाले अत्यावश्यक कच्चा पदार्थ तथा सामान आयात गर्नुपर्ने बाध्यता छ।

✅ व्यापार सम्झौता तथा सुविधाजनक आयात प्रक्रिया - नेपाल-चीन व्यापार सम्बन्ध मजबुत हुँदै गएको छ। केही सामानहरू नेपालले सीमित भन्सार महसुलमा चीनबाट आयात गर्न पाउँछ।

नेपालको व्यापार घाटा - चिन्ताजनक अवस्था

चीनबाट नेपालले अत्यधिक मात्रामा आयात गर्ने तर निर्यात भने अत्यन्त न्यून हुने भएकाले नेपाल चीनसँग ठूलो व्यापार घाटा बेहोर्दै आएको छ। नेपालले चीनमा निर्यात गर्ने सामान अत्यन्त सीमित छन्।

👉 चालू आर्थिक वर्षको पहिलो छ महिनामा मात्र १ खर्ब ६० अर्ब बराबरको आयात भए पनि नेपालले चीनमा गरेको निर्यात करिब १० अर्ब रुपैयाँ भन्दा कम रहेको अनुमान गरिएको छ।

👉 व्यापार घाटा कम गर्न नेपालले स्वदेशी उत्पादन प्रवर्द्धन गर्नुपर्ने, निर्यातयोग्य वस्तुहरूको उत्पादन तथा प्रशोधन वृद्धि गर्नुपर्ने, र चीनसँगको व्यापार विविधीकरण गर्नुपर्ने विज्ञहरूको सुझाव छ।