खर्चिलो छ नयाँ नोटको छपाइ

नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन, २०५८ अनुसार नोट निष्कासन गर्ने सम्पूर्ण अधिकार नेपाल राष्ट्र बैंकलाई छ। ऐनको दफा ५२ अनुसार, बैंकले आवश्यकताअनुसार विभिन्न दरका नोट जारी गर्न सक्छ। नोटमा देखिने चित्र, आकार, दर, र सुरक्षाका उपायहरू नेपाल सरकारको स्वीकृतिमा तथा बैंकको समितिले निर्धारण गर्ने गर्दछ।

नोट छाप्ने प्रक्रिया

1. अध्ययन र आवश्यकताको आधारमा छपाई: नेपाल राष्ट्र बैंकले गरेको अध्ययनको आधारमा नोट छापिन्छ। नोटमा ६ अंकको नम्बर राखी ‘अ १’ बाट शुरू गरी ‘अ १००’ सम्म पुर्याइन्छ, र आवश्यकता अनुसार ‘क’ देखि ‘ज्ञ’ सम्म क्रमाङ्क थपेर नोट छाप्ने काम गरिन्छ।

2. डिजाइन प्रक्रिया: नोट डिजाइन समिति, जसमा गभर्नरसहितका विज्ञहरू सहभागी हुन्छन्, नोटको डिजाइन तयार गरी राष्ट्र बैंकको बोर्ड र मन्त्रिपरिषदमा स्वीकृति गरिन्छ।

3. छपाई व्यवस्था: नोट छाप्नुपूर्व ग्लोबल टेण्डर आह्वान गरिन्छ र प्राविधिक तथा आर्थिक पक्ष सबल कम्पनीलाई जिम्मा दिइन्छ। छापिएको नोटको 'प्रिफेक्स नम्बर' चलनमा ल्याइएको सूचना राष्ट्र बैंकले जारी गरेपछि मात्र मान्यता प्राप्त हुन्छ।

नोटको कानूनी मान्यता

नेपाल सरकारले कुनै पनि बैंक नोटलाई तोकिएको स्थानबाहेक अन्यत्र नचल्ने गराउन राजपत्रमा सूचना प्रकाशित गर्न सक्छ। निष्काशित नोट नेपालभित्र सार्वजनिक तथा व्यक्तिगत ऋण चुक्ता गर्न सर्वस्वीकार्य हुन्छ।