साधारण, अग्राधिकार र बोनस सेयर के हो ? ऋणपत्रमा कसरी कारोबार गर्ने ?

१. साधारण सेयर भनेको के हो ?

कम्पनीले आर्जन गरेको नाफाबाट अग्राधिकार सेयरधनीहरुलाई तोकिएको दरमा लाभांस वितरण गरिसकेपछि बाँकी हुने रकमबाट लाभांस वितरण गरिने गरी अर्थात कम्पनीको प्रतिफलमा अन्तिम अधिकार हुनेगरी जारी गरिएको धितोपत्रलाई साधारण सेयर भनिन्छ । साधारण सेयरमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताहरुलाई आफ्नो लगानीको अनुपात अनुसार सम्बन्धित कम्पनीको स्वामित्व प्राप्त हुन्छ । कम्पनीको स्वामीको हैसियतले साधारण सेयरधनीहरुले बढी जोखिम उठाउनु पर्दछ । कम्पनीको कार्य सम्पादन लगायतका विषयहरुलाई विश्लेषण गरी साधारण सेयरमा लगानी गरेमा उच्च लाभ प्राप्त हुने भएता पनि यसमा गरिने लगानीमा उच्च जोखिम समेत हुने गर्दछ ।

३. अग्राधिकार सेयर भनेको के हो ?

कम्पनीले आर्जन गरेको मुनाफाबाट तोकिएको दरमा लाभांस वितरण गर्ने गरी जारी गरिएको सेयरलाई अग्राधिकार सेयर भनिन्छ । कम्पनीले वितरण गर्ने लाभांस सम्बन्धमा साधारण सेयरधनी भन्दा अग्राधिकार सेयरधनीको अग्राधिकार हुने हुनाले नै यसलाई अग्राधिकार सेयर भनिएको हो । अग्राधिकार सेयरधनीहरुले आफ्नो हकहितसँग सम्बन्धित विषयमा छलफल हुने अवस्थामा बाहेक अन्य अवस्थामा कम्पनीको वार्षिक साधारणसभामा भाग लिन पाउंदैनन्। यस प्रकारको अग्राधिकार सेयरधनीलाई कम्पनी खारेजीमा जाने भएमा आफ्नो लगानी र सञ्चित लाभांश प्राप्त गर्ने अधिकार साधारण सेयरधनी भन्दा अगाडि हुन्छ । तर अग्राधिकार सेयरधनीलाई बोनस सेयर तथा हकप्रद सेयरको फाइदा भने प्राप्त हुदैंन ।

४. बोनस सेयर भनेको के हो ?

कम्पनीको बचत वा अवितरित नाफालाई पुँजीमा परिवर्तन गरी सो पुँजी बराबर हुने गरी विद्यमान सेयरधनीहरुलाई लाभांसको रुपमा वितरण गरिने थप सेयरलाई बोनस सेयर भनिन्छ । संगठित संस्थाहरुले लगानीकर्ताहरुलाई कागजी प्रमाणपत्र वितरण गर्दै आएकोमा बोर्डको निर्देशन अनुरुप हाल लगानीकर्ताहरुको आफ्नै हितग्राही खातामा बोनस सेयर सिधै जम्मा गरिदिने अभ्यासको शुरुवात भैसकेको छ ।

५. ऋणपत्र भन्नालेके बुझिन्छ ?

ऋणपत्र एक प्रकारको बन्ड वा अन्य ऋणको साधन हो जसमा लगानीकर्ताले उक्त ऋणपत्र जारी गर्ने संस्थाबाट निश्चित समय पश्चात सावाँ तथा आवधिक ब्याज भुक्तानीहरू ९जसलाई कुपन भुक्तानी ब्याज समेत प्राप्त गर्दछन् । यी ऋण उपकरणहरूले ब्याज दर तिर्छन्र एक निश्चित मितिमा फिर्ता वा फिर्ता योग्य हुन्छन् ।।

०००

धितोपत्र बोर्डको सहयोगमा