पुसमा पनि घट्यो बैंकहरूको निक्षेप ब्याजदर, औसत दर ५ प्रतिशतभन्दा तल

काठमाडौं — विगत लामो समयदेखि निरन्तर ओरालो लागेको बैंकहरूको निक्षेप ब्याजदर पुस महिनामा पनि थप घटेको छ। वाणिज्य बैंकहरूले सार्वजनिक गरेको नयाँ ब्याजदर सूचीअनुसार व्यक्तिगत तथा संस्थागत दुवै प्रकारका मुद्दती निक्षेपको ब्याजदर घट्दा निक्षेपकर्ताको प्रतिफल थप खुम्चिने संकेत देखिएको छ।

कर्जा प्रवाह अपेक्षित रूपमा बढ्न नसक्दा बैंकिङ प्रणालीमा भने निक्षेप बढ्दो क्रममा देखिएको छ। कर्जाको माग कमजोर रहँदा निक्षेप थुप्रिँदै जाँदा बैंक तथा वित्तीय संस्थामा अधिक तरलताको अवस्था सिर्जना भएको छ। यही अतिरिक्त तरलताले बैंकहरूलाई निक्षेप तान्न ब्याज बढाउनुपर्ने दबाब नपरेको देखिन्छ।

१३ वाणिज्य बैंकले घटाए व्यक्तिगत मुद्दती निक्षेपको ब्याज

पुस महिनाका लागि सञ्चालनमा रहेका २० वाणिज्य बैंकमध्ये १३ बैंकले व्यक्तिगत मुद्दती निक्षेपको अधिकतम ब्याजदर घटाएका छन्। यससँगै वाणिज्य बैंकहरूको व्यक्तिगत मुद्दती निक्षेपको औसत अधिकतम ब्याजदर ०.३१ प्रतिशतविन्दुले घटेर ४.७३ प्रतिशतमा झरेको छ। मंसिर महिनामा यो औसत दर ५.०४ प्रतिशत थियो।

औसत ब्याजदर ५ प्रतिशतभन्दा तल झर्नु बैंकिङ क्षेत्रमा ब्याजदर घट्दो चक्र अझै जारी रहेको स्पष्ट संकेत मानिन्छ। बैंकिङ क्षेत्रका जानकारहरूका अनुसार अधिक तरलताको अवस्था कायमै रहेसम्म ब्याजदरमा तत्काल सुधारको सम्भावना देखिँदैन।

केही बैंकले ठूलो कटौती, केहीले दर यथावत् राखे

ब्याजदर घटाउने बैंकमध्ये प्राइम कमर्सियल बैंक, ग्लोबल आइएमई बैंक र राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकले समान रूपमा ०.५ प्रतिशतविन्दुले ब्याजदर घटाएका छन्। त्यस्तै, प्रभु बैंक र कृषि विकास बैंकले ०.४ प्रतिशतविन्दु तथा कुमारी बैंकले ०.३८ प्रतिशतविन्दुले ब्याजदर घटाएका छन्।

यद्यपि, ७ वाणिज्य बैंकले भने मंसिर महिनाकै ब्याजदरलाई निरन्तरता दिएका छन्। सिटिजन्स बैंक, माछापुच्छ्रे बैंक, एनआईसी एशिया बैंक, सिद्धार्थ बैंक, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंक, एनएमबी बैंक र हिमालयन बैंकले व्यक्तिगत मुद्दती निक्षेपको ब्याजदरमा कुनै परिवर्तन गरेका छैनन्।

सबैभन्दा बढी र कम ब्याज दिने बैंक

पुस महिनामा ग्लोबल आइएमई बैंक र हिमालयन बैंकले व्यक्तिगत मुद्दती निक्षेपमा अधिकतम ५.५ प्रतिशत ब्याजदर तोकेका छन्, जुन हाल सबैभन्दा उच्च हो। अर्कोतर्फ, प्राइम कमर्सियल बैंकले सबैभन्दा कम ४.२५ प्रतिशत ब्याजदर कायम गरेको छ।

बैंकहरूबीच ब्याजदरको अन्तर पनि क्रमशः साँघुरिँदै गएको देखिन्छ, जसले बजारमा प्रतिस्पर्धाभन्दा पनि तरलता व्यवस्थापन प्रमुख चुनौती बनेको संकेत गर्छ।

संस्थागत मुद्दती निक्षेपमा पनि गिरावट

व्यक्तिगत मुद्दती निक्षेपसँगै संस्थागत मुद्दती निक्षेपको ब्याजदर पनि घटेको छ। मंसिरको तुलनामा पुस महिनामा संस्थागत मुद्दती निक्षेपको अधिकतम औसत ब्याजदर ०.२२ प्रतिशतविन्दुले घटेर ३.३६ प्रतिशतमा सीमित भएको छ।

पुस महिनाका लागि ५ वाणिज्य बैंकले संस्थागत मुद्दती निक्षेपको ब्याजदर घटाएका छन्, जबकि बाँकी १५ बैंकले अघिल्लो महिनाकै दरलाई निरन्तरता दिएका छन्। संस्थागत निक्षेप ठूलो परिमाणको हुने भएकाले सानो दर परिवर्तनले पनि बैंकको लागत संरचनामा ठूलो प्रभाव पार्ने बैंकर्सहरूको भनाइ छ।

अर्थतन्त्र र निक्षेपकर्तामा असर

ब्याजदर निरन्तर घट्दा निक्षेपकर्ताको वास्तविक आम्दानी घट्ने अवस्था सिर्जना भएको छ। मुद्रास्फीति पूर्ण रूपमा नियन्त्रणमा नआएको अवस्थामा कम ब्याजदरले बचतकर्तालाई वैकल्पिक लगानी खोज्न प्रेरित गर्न सक्ने देखिन्छ।

समग्रमा, पुस महिनाको तथ्यांकले बैंकिङ क्षेत्रमा अधिक तरलता, कमजोर कर्जा माग र ब्याजदरमा तत्काल सुधारको सम्भावना न्यून रहेको सन्देश दिएको छ। कर्जा प्रवाहले गति नलिँदासम्म निक्षेप ब्याजदर दबाबमै रहने विश्लेषकहरूको निष्कर्ष छ।