गार्मेन्ट्स र कर्पेट अझै निर्यातको आधार, तर प्रतिस्पर्धा कडा

काठमाडौं । चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को पहिलो दुई महिनामा नेपालले गरेको कुल निर्यातमा परम्परागत वस्तु गार्मेन्ट्स र कर्पेट अझै पनि प्रमुख आधार बनेका छन्। भन्सार विभागका तथ्याङ्कअनुसार नन–निटेड गार्मेन्ट्स १४ अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ, निटेड गार्मेन्ट्स ९ अर्ब १८ करोड रुपैयाँ, र मानव निर्मित फाइबर २० अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी निर्यात भएको छ। त्यस्तै, हस्तनिर्मित कर्पेटको निर्यात १७ अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ पुगेको छ।

यी परम्परागत वस्तुहरूले अझै पनि ठूलो परिमाणमा विदेशी मुद्रा आर्जन गरिरहेका छन्। विशेष गरी युरोपेली मुलुकतर्फ कर्पेटको माग स्थिर रहेको छ भने गार्मेन्ट्स र कपडा दक्षिण एशिया र पश्चिमी मुलुकतर्फ निर्यात भइरहेको छ।

तर, अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा प्रतिस्पर्धा झन् कडा हुँदै गएको छ। बंगलादेश, भियतनाम र क्याम्बोडिया जस्ता मुलुकहरूले सस्तो मूल्यमा ठूलो मात्रामा कपडा उत्पादन गर्ने भएकाले नेपालका गार्मेन्ट्स उद्योग दबाबमा परेका छन्। उत्पादन लागत उच्च हुनु, प्रविधिगत आधुनिकीकरण नहुनु र आपूर्ति शृंखला कमजोर हुनु नेपालका गार्मेन्ट्स उद्योगका चुनौती मानिएका छन्।

उता, कर्पेट उद्योग पनि नयाँ पुस्ताले व्यवसायलाई निरन्तरता दिन अनिच्छा देखाएकाले दीर्घकालीन रूपमा संकटमा पर्न सक्ने विज्ञहरूको चेतावनी छ। उनीहरूका अनुसार, फेयर ट्रेड प्रमाणपत्र, पर्यावरणमैत्री उत्पादन र प्रिमियम ब्रान्डिङमार्फत मात्रै कर्पेट उद्योगलाई टिकाउन सकिन्छ।

विज्ञहरूले सरकार र निजी क्षेत्रबीच सहकार्य गरी आधुनिक प्रविधि, गुणस्तर नियन्त्रण र बजार विस्तारमा ध्यान दिनुपर्ने सुझाव दिएका छन्। यसो गर्न सकिएमा गार्मेन्ट्स र कर्पेट अझै लामो समयसम्म निर्यातको आधारका रूपमा टिकाउन सकिने सम्भावना रहेको उनीहरूको तर्क छ।