१० वाणिज्य बैंकको कर्जा गुणस्तर परीक्षण : बंगलादेशी कम्पनीसँग सम्झौता

नेपाल राष्ट्र बैंकले मुलुकका ठूला वाणिज्य बैंकहरूको कर्जा गुणस्तर परीक्षण (Loan Portfolio Review) गर्ने तयारी अघि बढाएको छ। यसका लागि राष्ट्र बैंकले बंगलादेशस्थित हउलादार युनुस एन्ड कम्पनी, चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्स सँग करिब ६२ लाख ५४ हजार रुपैयाँ (२ लाख ७१ हजार ६ सय ७९ अमेरिकी डलर) मा सम्झौता गरेको हो। सम्झौता अनुसार कम्पनीले आगामी पाँच महिनाभित्र परीक्षण पूरा गर्नुपर्नेछ।

कुन बैंकको परीक्षण हुने?

सम्झौताअनुसार राष्ट्रिय वाणिज्य, ग्लोबल आईएमई, नेपाल इन्भेस्टमेन्ट मेगा, नबिल, कुमारी, लक्ष्मी सनराइज, हिमालयन, एनएमबि, प्रभु र एनआईसी एसिया बैंकको कर्जा पोर्टफोलियो परीक्षण गरिनेछ। यी सबै बैंकहरूलाई नेपालको ठूला र प्रणालीगत महत्त्व राख्ने वाणिज्य बैंक मानिन्छ।

किन आवश्यक भयो यस्तो परीक्षण ?

अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) ले नेपाललाई उपलब्ध गराएको बिस्तारित कर्जा सुविधा (Extended Credit Facility) अन्तर्गतका शर्तअनुसार १० ठूला बैंकहरूको कर्जा पोर्टफोलियो परीक्षण गर्नुपर्नेछ। आईएमएफले नेपालका बैंकहरूको कर्जा पुस्तकमाथि थप पारदर्शिता, जोखिम व्यवस्थापन र ऋण असफलताको सम्भावना पहिचान गर्न यस्तो अभ्यास गर्न दबाब दिएको हो।

नेपालको बैंकिङ प्रणालीमा पछिल्ला वर्षहरूमा कर्जा प्रवाह उच्च दरमा बढेको छ। तर, विभिन्न क्षेत्रमा लगानी भएका कर्जा गुणस्तरबारे स्पष्ट चित्र सार्वजनिक नभएकाले नियामक निकायले विदेशी परामर्शदातामार्फत मूल्यांकन गराउन लागेको हो।

असर के पर्न सक्छ?

कर्जा गुणस्तर परीक्षणपछि बैंकहरूको वास्तविक जोखिम अवस्था सतहमा आउन सक्छ। कतिपय बैंकहरूले अझै नदेखिएका Non-Performing Loan (NPL) वा जोखिमयुक्त कर्जाहरू देखाउने सम्भावना रहन्छ। यसले बैंकहरूको पूँजी पर्याप्तता, भविष्यको कर्जा प्रवाह क्षमता र लाभांश वितरण नीतिमा प्रत्यक्ष असर पार्न सक्छ।

त्यस्तै, परीक्षणका निष्कर्षले समग्र बैंकिङ प्रणालीप्रति लगानीकर्ताको विश्वास बढाउने वा घटाउने दुवै सम्भावना छ। यदि कर्जा गुणस्तर मजबुत देखियो भने विदेशी लगानीकर्ता तथा आईएमएफलगायतका दातृ निकायले सकारात्मक सन्देश पाउनेछन्। तर, यदि कमजोरी सतहमा आयो भने नियामकले थप कडाइ गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्छ।

विशेषज्ञहरूका अनुसार कर्जा गुणस्तर परीक्षणले दीर्घकालीन रूपमा बैंकिङ प्रणालीलाई मजबुत बनाउन सहयोग पुर्‍याउँछ। तर, यसले अल्पकालीन रूपमा बजारमा केही अनिश्चितता पनि ल्याउन सक्छ। लगानीकर्ता र बैंक ग्राहकहरूले परीक्षणका निष्कर्षलाई नजिकैबाट नियाल्नेछन्।

नेपाल राष्ट्र बैंकले यसलाई बैंकिङ सुधारको महत्त्वपूर्ण कदमका रूपमा व्याख्या गरेको छ। अब पाँच महिनापछि आउने नतिजाले नेपालका ठूला बैंकहरूको वास्तविक स्वास्थ्य कस्तो छ भन्ने स्पष्ट पार्नेछ।