भदौसम्मको आर्थिक स्थिति : मुद्रास्फीति १.८७ प्रतिशतमा सीमित, विदेशी मुद्रा सञ्चिति २८८१ अर्ब
Author
NEPSE TRADING
नेपाल राष्ट्र बैंकले चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को दोस्रो महिना भदौसम्मको आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति सार्वजनिक गरेको छ। प्रतिवेदनअनुसार देशको प्रमुख आर्थिक सूचकहरू — मुद्रास्फीति, विदेशी मुद्रा सञ्चिति, विप्रेषण, आयात–निर्यात र सरकारी राजस्व — सबैमा सकारात्मक प्रगति देखिएको छ।
मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा, मूल्य स्थायित्व कायम
राष्ट्र बैंकका अनुसार उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्कमा आधारित वार्षिक मुद्रास्फीति १.८७ प्रतिशतमा सीमित रहेको छ।
यो स्तर पछिल्ला वर्षहरूको तुलनामा निकै नियन्त्रणमा रहेको मानिन्छ।
मुद्रास्फीति घट्नुले उपभोक्ताको क्रय–शक्ति स्थिर रहनुका साथै बजारमा मूल्य–संतुलन कायम भएको संकेत गर्छ।
राष्ट्र बैंकले हालसम्मको मौद्रिक नीतिले मूल्य स्थायित्व र आर्थिक सन्तुलनमा सहयोग पुर्याएको बताएको छ।
विदेशी मुद्रा सञ्चिति बलियो, १६ महिनासम्मको आयात धान्न सक्ने
भदौसम्म कुल विदेशी विनिमय सञ्चिति २८८१ अर्ब ३५ करोड रुपैयाँ पुगेको छ, जसले १६ महिनासम्मको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न सक्नेछ।
अमेरिकी डलरमा यो सञ्चिति २० अर्ब ४१ करोड बराबर रहेको छ।
यो तथ्यांकले नेपालको बाह्य क्षेत्रीय स्थायित्व (external stability) बलियो रहेको पुष्टि गर्छ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार विदेशी मुद्रा सञ्चिति वृद्धिमा विप्रेषण प्रवाह र चालु खाताको सकारात्मक स्थिति प्रमुख कारण हुन्।
विप्रेषण प्रवाहमा उल्लेख्य वृद्धि
भदौ महिनासम्म विप्रेषण आप्रवाह नेपाली रुपैयाँमा ३३.१ प्रतिशत र अमेरिकी डलरमा २७.६ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ।
केवल भदौ महिनामात्रै १७४ अर्ब ६७ करोड रुपैयाँ बराबरको विप्रेषण रकम नेपाल भित्रिएको छ।
यो वृद्धिले घरेलु उपभोग र बैंकिङ निक्षेपमा प्रत्यक्ष सकारात्मक असर पुर्याएको देखिन्छ।
राष्ट्र बैंकले यसलाई विदेशमा रहेका श्रमिकहरूको निरन्तर योगदान र वैदेशिक विनिमय बजारको सन्तुलनसँग जोडेको छ।
आयात–निर्यात दुवैमा वृद्धि
राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनअनुसार निर्यात ८८.६ प्रतिशतले र आयात १६.२ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ।
यसले नेपालको बाह्य व्यापार गतिमा सुधार भएको संकेत गर्छ।
यद्यपि आयात अझै उच्च दरमा रहेकोले व्यापार घाटा कायम छ, तर निर्यात वृद्धिको दर ऐतिहासिक रूपमा सुधारिएको देखिन्छ।
विशेषगरी कृषि र जलविद्युतसम्बन्धी वस्तुहरूको निर्यातमा वृद्धि भएको बताइएको छ।
राजस्व र सरकारी खर्चको अवस्था
नेपाल सरकारले भदौसम्म १८० अर्ब १७ करोड रुपैयाँ खर्च गरेको छ।
त्यसै अवधिमा १५७ अर्ब ५३ करोड रुपैयाँ राजस्व परिचालन भएको छ।
राजस्व संकलनमा सुधार देखिए पनि खर्च वृद्धि दर अझै उच्च रहेको राष्ट्र बैंकले उल्लेख गरेको छ।
यो अवस्थाले वित्तीय सन्तुलनलाई कायम राख्न व्यवस्थित खर्च र लक्ष्यित योजना कार्यान्वयन आवश्यक रहेको देखाउँछ।
मुद्राप्रदाय, निक्षेप र कर्जामा क्रमिक वृद्धि
भदौसम्म विस्तृत मुद्राप्रदाय (Broad Money Supply) ०.३ प्रतिशतले बढेको छ, जबकि वार्षिक विन्दुगत आधारमा यो वृद्धि १२.४ प्रतिशत पुगेको छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूको निक्षेप परिचालन ०.५ प्रतिशत र निजी क्षेत्रका कर्जामा ०.९ प्रतिशत वृद्धि भएको छ।
यो वृद्धिले निजी क्षेत्रको लगानी क्रियाकलाप विस्तारतर्फ फर्किन थालेको संकेत गर्छ।
ब्याजदरमा स्थायित्व
भदौसम्म अन्तरबैंक कारोबारको भारित औसत ब्याजदर २.७५ प्रतिशत र ९१ दिन अवधिको ट्रेजरी बिलको ब्याजदर २.१३ प्रतिशत रहेको छ।
त्यस्तै, वाणिज्य बैंकहरूको निक्षेपको औसत ब्याजदर ३.९६ प्रतिशत र कर्जाको ब्याजदर ७.६६ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ।
ब्याजदरमा आएको सन्तुलनले मौद्रिक बजारमा स्थिरता ल्याएको देखिन्छ।
